سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال گوارشی است که معمولا با علائمی نظیر تغییرات چشمگیر در حرکات روده دیده می شود، به طوری که برخی از افراد دچار اسهال می شوند، در حالی که بعضی دیگر یبوست دارند. گرفتگی و درد شکم در مبتلایان می تواند فعالیت های روزمره غیرقابل تحمل کند. مداخله پزشکی در درمان IBS مهم است، اما رژیم های خاصی ممکن است علائم شما را بهبود بخشد.در اینجا برخی از رژیم های رایج برای کاهش علائم این بیماری و داشتن یک زندگی سالم را بررسی می کنیم.
فیبر حجم مدفوع را زیاد می کند که این مسئله به حرکت مدفوع کمک می کند. به طور میانگین بزرگسالان باید 20 تا 35 گرم فیبر در روز مصرف کنند. تخمین زده می شود که اکثر مردم فقط 5 تا 14 گرم در روز از فیبر ها استفاده می کنند. غذاهای غنی از فیبر؛ مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، به جلوگیری از یبوست کمک می کند. با این حال، اگر با مصرف این منابع دچار نفخ می شوید، سعی کنید فیبر محلول موجود در میوه ها و سبزی ها را به جای غلات مصرف کنید.
در حالی که فیبر می تواند به برخی از افراد مبتلا به IBS کمک کند، افزایش مصرف فیبر در افرادی که نفخ و اسهال دارند می تواند شرایط را بدتر کند. قبل از اینکه فیبر را از رژیم غذایی خود حذف کنید؛ از منابع فیبر محلول موجود در اقلامی مانند سیب، توت ها، هویج و جو دوسر استفاده کنید. فیبر محلول به جای افزودن حجم اضافی، در آب حل می شود و به بهبود اسهال کمک می کند. منابع رایج فیبر نامحلول شامل غلات کامل، آجیل، گوجه فرنگی، کشمش، کلم بروکلی و کلم هستند که این منابع بهتر است کم تر استفاده شوند. بطور کلی منابع فیبر محلول برای بهبود اسهال و منابع فیبر نامحلول برا بهبود یبوست مناسب اند. اگر در شرایطی قرار گرفتید که تصمیم داشتید از منابع فیبر استفاده کنید؛ سعی کنید که نیم ساعت از صرف غذا داروی ضد اسهال خود را مصرف کنید تا اثر فیبر را کاهش دهید و کمتر دچار اسهال شوید. توجه داشته باشید که نباید به این روش عادت کنید.
گلوتن پروتئینی است که در غلات مانند نان و ماکارونی یافت می شود. این پروتئین می تواند در افرادی که عدم تحمل گلوتن دارند، به روده ها آسیب برساند. بعضی افرادی که حساسیت یا عدم تحمل به گلوتن دارند نیز IBS را تجربه می کنند. در چنین مواردی، رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است علائم را کاهش دهد. جو، چاودار و گندم را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا ببینید آیا مشکلات دستگاه گوارش شما بهبود می یابد یا خیر. اگر از عاشقان نان و ماکارونی هستید، نگران نباشید. شما می توانید نسخه های بدون گلوتن محصولات مورد علاقه خود را در فروشگاه های مواد غذایی سالم پیدا کنید.
در رژیم حذف از مصرف برخی غذاها برای مدتی اجتناب میکنند تا ببینند علائم IBS بهبود می یابد یا خیر. بنیاد بین المللی برای اختلالات عملکردی دستگاه گوارش (IFFGD) توصیه می کند که این موارد را حذف کنید:
قهوه
شکلات
فیبر نامحلول
آجیل
با این حال، شما باید هر غذایی را که مشکوک می دانید کنار بگذارید. لیستی از غذاهای مشکوک تهیه کنید، سپس یک غذا را به مدت 12 هفته از رژیم غذایی خود حذف کنید و ببینید آیا تفاوتی در علائم بیماریتان ایجاد می شود یا خیر. سپس به سراغ غذای بعدی در لیست خود بروید و تاثیر آن را چک کنید.
مصرف طولانی مدت غذاهای پرچرب یکی از عوامل موثر در مشکلات سلامتی مانند چاقی است. هم چنین ممکن است برای کسانی که IBS دارند باعث بدتر شدن علائم شود. غذاهای پرچرب به طور کلی فیبر کمی دارند، که می تواند برای IBS مرتبط با یبوست، دردسرساز شود. غذاهای چرب برای افراد مبتلا به IBS مخلوط، که ترکیبی از یبوست و اسهال دارند، نامناسب است. شروع رژیم غذایی کم چرب برای قلب مفید است و ممکن است علائم ناراحت کننده روده بهبود یابد.
به جای خوردن غذاهای سرخ شده و چربی های حیوانی، از منابعی مانند گوشت بدون چربی، میوه ها، سبزیجات، غلات و محصولات لبنی کم چرب استفاده کنید.
مواد غذایی که در دسته FODMAP ها قرار می گیرند شامل کربوهیدرات هایی هستند که هضم آنها برای روده ها دشوار است. از آنجا که این کربوهیدراتها آب بیشتری را به داخل روده می کشند، افراد مبتلا به IBS ممکن است بعد از خوردن این غذاها بیشتر گاز، نفخ و اسهال را تجربه کنند. محدود کردن مصرف غذاهایی با میزان FODMAP زیاد به مدت شش تا هشت هفته ممکن است علائم شما را بهبود بخشد. توجه به این نکته ضروری است که همه کربوهیدرات ها FODMAP نیستند. در نتیجه، شما باید انواع خاصی از مواد غذایی را حذف کنید. غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد عبارتند از:
✔لاکتوز (شیر، بستنی، پنیر، ماست)
✔برخی میوه ها (هلو، هندوانه، گلابی، انبه، سیب، آلو، شلیل)
✔حبوبات
✔شربت ذرت با فروکتوز بالا
✔شیرین کننده ها
✔نان، غلات و ماکارونی بر پایه گندم
✔بادام هندی و پسته
✔برخی سبزیجات (کنگر فرنگی، مارچوبه، کلم بروکلی، پیاز، گل کلم، قارچ)
به خاطر داشته باشید که در حالی که این رژیم غذایی برخی از میوه ها، آجیل، سبزیجات و لبنیات محدود شده اند و همه مواد غذایی را از این دسته حذف نمی کنند. اگر شیر می نوشید، شیر بدون لاکتوز یا جایگزین های دیگر مانند شیر سویا را انتخاب کنید.
برخی غذاها می توانند به IBS کمک کنند، اما این مسئله در هر کس متفاوت است. به بدن خود و واکنش آن در مقابل غذاهای مختلف توجه کنید و در صورت لزوم تغییراتی در رژیم خود اعمال کنید. قبل از شروع رژیم غذایی جدید با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. طبق نظر موسسه ملی بهداشت، شما باید مقدار زیادی آب بنوشید، به طور منظم ورزش کنید و میزان دریافت کافئین خود را کاهش دهید تا علائم IBS را به حداقل برسانید.
تهیه و تنظیم : آرش قجر (دانشجو علوم تغذیه و رژیم درمانی)