آیا شکر اعتیادآورتر از کوکائین است؟
تحقیقات روی موشها نشان داده است که قند بیشتر از مواد مخدری مانند کوکائین اعتیاد آور است و زمانی که افراد سعی میکنند قند را به طور کامل قطع کنند، علائم ترک مانند افسردگی و مشکلات رفتاری به وجود می آید. آیا باید با احتیاط بیشتری در خصوص مصرف شکر تصفیه شده رفتار کنیم؟
اثرات شبه دارو
یک بررسی منتشر شده در مجله British Journal of Sports Medicine ادعا کرده است که شکر تصفیه شده تأثیری مشابه داروهای غیرقانونی مانند کوکائین بر مغز دارد.
در مطالعات انجام شده بر روی موش ها، مشخص شده است که شباهت های قابل توجهی بین خوردن قند و اثرات مشابه مواد مخدر مانند پرخوری، ولع، تحمل، کناره گیری، وابستگی و پاداش وجود دارد. محققان ادعا میکنند که شکر خلق و خو را تغییر میدهد و میتواند پاداش و لذت را به همراه داشته باشد، روشی که داروهایی مانند کوکائین بر مغز تأثیر می گذارد. آنها به مطالعات روی موشها اشاره میکنند که در آن شکر به کوکائین ترجیح داده میشد و مطالعات روی موشهایی که در آنها علائم ترک کردن قند به وضوح مشاهده شد.
سیگنال انزجار
این بررسی تمام تحقیقات موجود در مورد شکر و ویژگیهای اعتیادآور بالقوه آن را بررسی کرد. نویسنده اصلی این بررسی، جیمز دی نیکولانتونیو از مؤسسه قلب آمریکای میانه سنت لوک، گفته است که برخلاف نمک، هیچ “سیگنال بیزاری” نسبت به شکر وجود ندارد. سیگنال بیزاری یک مکانیسم ایمنی ساخته شده که مثلا ما را از خوردن نمک بیش از حد محافظت می کند. این سیگنال در مورد شکر وجود ندارد و بنابراین مردم می توانند مقدار زیادی از آن را بخورند و همچنان بیشتر بخواهند. در حالی که وقتی مردم نمک کافی خوردند، دیگر نمی خواهند.
علائم ترک
دی نیکولانتونیو گفت: ازعلائمی که نویسندگان مطالعات مختلف ادعا میکنند هنگام ترک کامل شکر وجود دارد: «علائم ترک قند ناشی از کمبود دوپامین در مغز است. این ممکن است منجر به علائمی مانند اختلال کمبود توجه بیش فعالی شود و حتی ممکن است حالتی مشابه در مغز ایجاد کند که در بیماران مبتلا به افسردگی مشاهده می شود. کمبود دوپامین را می توان با خوردن قند بیشتر به طور موقت تسکین داد. دی نیکولانتونیو ادعا میکند که شکر میتواند بر مکانیسمهای خودکنترلی ما غلبه کند از این رو اصطلاح “تثبیت قند” به آن میگویند.
انرژی غذایی
طبق گزارش بهداشت عمومی انگلستان، مصرف شکر در انگلیس تقریباً سه برابر حد توصیه شده است و مصرف شکر و نوشیدنی های شیرین شده با شکر به ویژه در کودکان در سنین مدرسه زیاد است. به طور متوسط، شکر بین 12 تا 15 درصد از انرژی دریافتی ما را تشکیل می دهد، در حالی که مشاوره علمی کمیته تغذیه توصیه می کند که شکر نباید از 5 درصد کل انرژی رژیم غذایی ما بیشتر شود. خوردن بیش از حد قند می تواند منجر به افزایش وزن شود که پس از آن خطر بیماری قلبی، دیابت نوع 2، سکته مغزی و برخی سرطان ها را افزایش می دهد. اما شکر خلق و خوی ما را نیز تغییر می دهد و احساس پاداش و سرخوشی را ایجاد می کند از این رو با مواد مخدر غیرقانونی مقایسه می شود.
سیستم پاداش
با این حال، بحث در مورد شکر و اعتیاد مخالفانی دارد و برخی دیگر از کارشناسان این ادعا را رد می کنند. مقاله ای در مجله Clinical Nutrition در سال 2010 ادعا کرد که هیچ اعتباری درخصوص مطالعات انجام شده بر روی انسان وجود ندارد که قند از نظر فیزیکی اعتیادآور است یا اینکه اعتیاد به شکر در اختلالات خوردن نقش دارد. و مطالعه دیگری در مورد تأثیر شکر بر موشها نشان میدهد که رفتارهای اعتیاد مانندی که مشاهده میشود، تنها در صورتی است که حیوانات به مصرف شکر دو ساعت در روز محدود شوند. در حالی که اگر اجازه داشته باشند هر زمان که بخواهند شکر داشته باشند، این رفتارها دیده نمی شود. مخالفان این تئوری استدلال میکنند که سیستمی در مغز وجود دارد که رفتار خوردن را کنترل میکند، اما برخلاف شکر، داروهای غیرقانونی مانند کوکائین این سیستمها را ربوده و کنترلهای عادی را خاموش میکنند. آنها همچنین استدلال میکنند که موشها در برخی آزمایشها، شکر را به جای کوکائین انتخاب میکنند، تعجبآور نیست زیرا حیوانات همیشه مادهای را انتخاب میکنند که به آنها انرژی میدهد.
ارزش غذایی
چیزی که همه دانشمندان روی آن اتفاق نظر دارند این است که افراد باید سعی کنند به دلایل بهداشتی و برای محافظت از دندان های خود در برابر پوسیدگی، میزان قند موجود در رژیم غذایی خود را کاهش دهند. در حالی که برخی استدلال می کنند که قطع کامل شکر به این معنی است که ما معتاد نخواهیم شد، برخی دیگر معتقدند که غذاهای بسیار مغذی بیشتری وجود دارد که باید به جای آن مصرف کنیم. شکر از منظر تغذیه ای چیز خاصی ارائه نمی دهد و پر کردن رژیم غذایی با شکر می تواند منجر به پرخوری و افزایش وزن شود.
ترجمه : نگین رسولی (دانشجو علوم تغذیه و رژیم درمانی)