اشکال شیمیایی : کوبالامین، سیانوکوبالامین و هیدروکسی سیانوکوبالامین
منابع غذایی : جگر، گوشت، ماهی آب شور، صدف خوراکی، شیر، تخم مرغ و به طور کلی همه غذاهای با منشا حیوانی
مکانیسم : ترکیبات جاذب و تجزیه کننده اسیدهای صفراوی مثل کلسترامین، سبب کاهش هضم و جذب چربی ها، ویتامین های محلول در چربی و سایر ریزمغذی ها مثل ویتامین ب 12 می شوند.
توصیه : در افرادی که کلسترامین مصرف می کنند، استفاده از مولتی ویتامین مینرال با فاصله چند ساعته از کلسترامین توصیه می شود.
مکانیسم : سایمتیدن با مهار ترشح اسیدمعده و پپسین از جدا شدن ویتامین B12 موجود در رژیم غذایی از کمپلکس پروتئینی متصل به آن جلوگیری کرده و جذب ویتامین B12 را کاهش می دهد، در نتیجه در افرادی که سایمتیدین را برای مدت طولانی مصرف، فقر ویتامین B12 ایجاد خواهد شد.
توصیه : ویتامین B12 موجود در مکمل ها برای جذب شدن به اسیدمعده نیاز ندارند، در نتیجه با سایمتیدین و سایر داروهای مشابه تداخل ندارد. در نتیجه با سایمتیدین و سایر داروهای مشابه تداخل ندارد. در افرادی که سایمتیدین را برای مدت طولانی مصرف می کنند، مصرف روزانه 10 میکروگرم از ویتامین B12 که در اکثر مولتی ویتامین ها و ب-کمپلکس ها در این مقادیر وجود دارد، توصیه می سود.
مکانیسم : کلوفیبرات جذب ویتامین B12 در بدن را کاهش می دهد.
توصیه : در افراد مصرف کننده کلوفیبرات، مصرف مولتی ویتامین ها، ب کمپلکس ها و سایر مکمل های حاوی ویتامین B12 توصیه می شود.
مکانیسم : کلشی سین سبب کاهش جذب ویتامین B12 می شود، زیر ساخت فاکتور داخلی را که برای جذب ویتامین B12 ضروری است کاهش می دهد، این تداخل بخصوص در افراد مسن می تواند به بروز عوارض عصبی ناشی از کمبود ویتامین B12 منجر شود.
توصیه : هر گونه ناراحتی عصبی در افراد مصرف کننده کلشی سین ناشی از کاهش ویتامین B12 در بدن می باشد. به طور کلی، استفاده از مکمل های حاوی ویتامین B12 در طول دوره مصرف کلشی سین توصیه می شود.
مکانیسم : مصرف متوترکسات علاوه بر جلوگیری از فعال سازی اسیدفولیک، سطح ویتامین B12 در گلبول های قرمز را نیز کاهش می دهد.
توصیه : از آنجا که ویتامین B12 بی ضرر و غیرسمی است، مصرف آن در طول دوره درمان متوترکسات تحت نظر پزشک حداقل از لحاظ تئوری سودمند بوده و دوز توصیه شده 100 میکروگرم در روز می باشد.
مکانیسم : متیل دوپا سبب کاهش ویتامین ب 12 و فقر آن در بدن می شود.
توصیه : مصرف ویتامین B12 به میزان 10 تا 25 میکروگرم در روز، از کاهش این ویتامین توسط متیل دوپا جلوگیری کرده و هیچ گونه عارضه جانبی ندارد.
مکانیسم : نئومایسین جذب ویتامین B12 در بدن را کاهش می دهد
توصیه : در افرادی که نئومایسین را برای مدت بیشتر از 2 تا 3 روز استفاده می کنند. بخصوص افراد مسن که کارایی دستگاه گوارش در آنها کاهش یافته است. مصرف روزانه 10 تا 25 میکروگرم ویتامین B12 توصیه می شود.
مکانیسم : امپرازول با مهار ترشح اسیدمعده از آزاد شدن ویتامین B12 موجود در رژیم غذایی از کمپلکس پروتئینی متصل به آن و جذب ویتامین B12 جلوگیری می کند، در نتیجه مصرف طولانی مدت امپرازول سطح ویتامین B12 در بدن را کاهش می دهد.
توصیه: برخلاف ویتامین B12 موجود در مواد غذایی، ویتامین B12 موجود در مکمل هایی مثل مولتی ویتامین ها و ب-کمپلکس ها برای جذب شدن به اسیدمعده نیازی ندارند، در نتیجه در افرادی که برای مدت طولانی از امپرازول استفاده می کنند، مصرف مکمل های ویتامین B12 توصیه می شود.
مکانیسم : مصرف دارروهای ضدبارداری خوراکی، بخصوص انواع با استروژن زیاد سبب کاهش سطح ویتامین ب 12 در بدن موجب افزایش هموسیستئین پلاسما و افزایش بروز بیماری های قلبی و عروقی ناشی از داروهایی ضدبارداری خوراکی می شود.
توصیه : دوز 2 تا 3 میکروگرم از ویتامین ب 12 برای افراد عادی توصیه می شود، اما در افراد مصرف کننده داروهای ضدبارداری خوراکی دوز توصیه شده روزانه 50 تا 200 میکروگرم است.
مکانیسم : مصرف فنوباربیتال سبب کاهش سطح ویتامین های B6 و B12 در بدن می شود. کاهش این ویتامین ها سبب افزایش هموسیتئین در پلاسما می شود که هموسیتئین سبب عوارض قلبی و عروقی و تشنج شده و کارایی داروهای ضدتشنج مثل فنوباربیتال را کاهش می دهد.
توصیه : در بیماران تحت درمان فنوباربیتال و سایر داروهای ضدتشنج مصرف توأم ویتامین های ب6 و ب12 برای کاهش عوارض جانبی و افزایش کارایی داروهای ضدتشنج توصیه می شود.
مکانیسم : داروهای H2 بلاکرها مثل رانی تیدین سبب مهار ترشح اسیدمعده و پپسین از سلولهای پاریتال معده شده و در نتیجه از آزاد شدن ویتامین B12 از کمپلکس پروتئینی متصل به آن جلوگیری می کنند و جذب ویتامین B12 را کاهش می دهند، کاهش ویتامین B12 در مصرف کوتاه مدت رانی تیدین اهمیت چندانی ندارد، اما در مصرف دراز مدت سبب کم خونی ناشی از فقر ویتامین B12 می شود، بخصوص در افرادی که رانی تیدین را به همراه آنتی اسیدها مصرف می کنند.
توصیه : در افرادی که رانی تیدین را برای مدت طولانی مصرف می کنند، مصرف مکمل های ویتامین B12 توصیه می شود، زیرا ویتامین B12 موجود در مکمل ها برای جذب به اسیدمعده نیاز ندارد. دوز توصیه شده برای ویتامین B12 روزانه 10 تا 25 میکروگرم است و برای جلوگیری از کم خونی مصرف ویتامین ب12 همراه با ترکیبات آهن توصیه می شود.
مکانسیم : تتراسایکلین ها سبب کاهش جذب اسیدفولیک و ویتامین B12 در بدن می شوند که این امر می تواند به عوارضی مثل کبدچرب و افزایش تری گلیسرید خون منجر شود.
توصیه : کاهش ویتامین B12 در مصرف کوتاه مدت تتراسایکلین ها اهمیت چندانی ندارد، اما در افرادی که برای بیشتر از دو هفته از تتراسایکلین ها استفاده می کنند، مصرف روزانه 2 تا 3 میکروگرم ویتامین B12 در کنار غذاهای غنی از این ویتامین مثل لبنیات، تخم مرغ و گوشت توصیه می شود. همچنین عارضه کبدچرب و افزایش تری گلیسرید ناشی از مصرف تتراسایکلین ها معمولاً با تزریق آمپول ویتامین B12 برطرف می شود.
مکانیسم : والپروئیک اسید همانند سایر داروهای ضدتشنج سبب کاهش ویتامین B12 در بدن می شود.
توصیه : در افراد تحت درمان با والپروئیک اسید، آزمایش مرتب خون و مصرف ویتامین B12 و اسیدفولیک توصیه می شود.
مکانیسم : مصرف داروی زیدوودین عارضه کم خونی را در پی دارد که معمولاً طی 4 تا 6 هفته پس از شروع درمان ظاهر می شود. در صورت بروز کم خونی، کاهش دوز و یا قطع مصرف دارو باید انجام شود.
توصیه : در افراد تحت درمان با زیدوودین آزمایش مرتب خون توصیه می شود و اگر علایم کم خونی بروز کرد، باید علاوه بر کاهش دوز دارو مصرف مکمل های ویتامین ب 12 و اسیدفولیک نیز آغاز شود. دوز توصیه شده برای ویتامین B12، به میزان 10 تا 25 میکروگرم در روز یا 1000-1500 میکروگرم در ماه است.
تهیه و تنظیم : نگار حجتی ( متخصص تغذیه و رژیم درمانگر)