درمان پزشکی تغذیه ای برای یبوست
درمان اصلی تغذیه ای برای یبوست، مصرف کافی فیبر محلول و نامحلول علاوه بر مصرف کافی مایعات است.
تأثیرات فیبر در توده میکروبی، وزن و سرعت انتقال روده ایی
فیبر، مایعات مدفوعی کولونی، توده میکروبی که تشکیل دهنده60-70 درصد وزن مدفوع می باشند)، وزن مدفوع و تکرر سرعت ترانزیت کولونی را افزایش می دهد. مقدار فیبر دریافتی در کودکان بیمار بدحال و افراد بسیار سالخورده مشخص نمی باشد. مکمل فیبر تنها در افرادی که کم تر از30-25 گرم در روز فیبر مصرف می کنند توصیه می شود که باید به صورت تدریجی آغاز و به مقدار هدف برسد. فیبر همچنین مدفوع را نرم و دفع آن را آسان تر می نماید. اکثر کودکان و بزرگسالان به طور مزمن تنها نصف مقدار فیبر توصیه شده را مصرف می کنند.
مقادیر فیبر توصیه شده در گروه های مختلف سنی
مقدار فیبرتوصیه شده رژیمی در حدود 14 گرم به ازای هر 1000 کیلوکالری است.
برای زنان و آقایان بزرگسال، رژیم بایستی به ترتیب حاوی 25و 38 گرم فیبردر روز باشد.
درمورد کودکان توصیه مصرف فیبر در محدوده 19 تا 25 گرم در روز می باشد.
بهترین روش تأمین فیبر
فیبر رژیمی اشاره به مواد گیاهی دارد که توسط آنزیم ها گوارشی هضم نمی گردند، این ترکیبات همچنین شامل سلولز، همی سلولز، پکتین، صمغ لیگنین، مواد نشاسته ای و الیگوساکاریدهایی می باشند که تا حدودی در برابر آنزم ها هضمی مقاوم می باشند. بهترین روش برای تأمین فیبر مصرف آن در قالب غلات کامل، میوه ها، سبزی ها، حبوبات، دانه ها و آجیل است. این مواد غذائی حاوی پری بیوتیک هایی می باشند که هضم نشده و به عنوان سوخت برای حفظ میکروفلور کلونی استفاده می گردند.
رژیم پرفیبر
رژیم پرفیبر مقدار بیشتری فیبر نسبت به مقادیر توصیه شده، دارد. رژیم پرفیبر درمانی ممکن است بیش از 38-25 گرم فیبر داشته باشد، اما مقادیر بیشتر از 50 گرم در روز احتمالاً ضروری نیست و ممکن است باعث انبساط بیشتر شکم و نفخ زیاد در برخی افراد گردد. مکمل های فیبری سبوس و پودر شده می توانند در افزایش فیبر دریافتی در افرادی که قادر به مصرف مقادیر زیاد فیبر رژیمی نمی باشند، عصاره های مختلفی از این مواد برای افزودن به غلات، سس و آب میوه ها و یا سوپ ها موجود می باشد. پختن، فیبر را تخریب نمی کند، اگرچه باعث تغییر ساختمان آن می گردد. مصرف 8 لیوان مایعات (2 لیتر) برای تسهیل اثربخشی رژیم پرفیبر توصیه می گردد. ممکن است در صورت زیاد بودن مواد گیاهی یا سبوس، بدون مصرف کافی مایعات جهت پخش نمودن فیبر، انسداد معدی و فشردگی مدفوغ بروز کند.
در چه افرادی نباید رژیم پرفیبر توصیه شود :
افراد مبتلا به بیماری های عصبی- عضلانی، سندرم عدم تحرک، مصرف کننده ها مزمن داروهای مسکن، بیماری سطح تحتانی لگن و سایر بیماری های شدید دستگاه گوارش (در پاره ای موارد نظیر بیماری های عصبی- عضلانی راه درمان استفاده از مسهل می باشد.
توصیه های اصلی برای رژیم پر فیبر:
1- افزایش مصرف نان تهیه شده از غلات کامل، غلات و سایر محصولات به میزان 6-11 واحد کامل در روز
2- افزایش مصرف میوه ها، سبزی ها، حبوبات، آجیل و دانه های خوراکی به میزان 8-5 واحد در روز
3- مصرف غلات صبحانه حاوی فیبر بالا، گرونولا و حبوبات برای تامین 25 گرم فیبر در زنان و 38 گرم در مردان
4- افزایش مصرف مایعات به میزان حداقل 2 لیتر در روز
مصرف چنین رژیمی می تواند منجر به افزایش مدفوع، میزان آب موجود در مدفوع و تولید گاز می گردد، میزانی که منجر به ایجاد علائم بالینی می گردد در افراد بسته به سن و وجود بیماری های دستگاه گوارش متغیر می باشد.