همه چيز درباره ى هورمون گرسنگى (گرلين)
گرلين هورمونى است كه توسط معده توليد و ترشح مى شود و به مغز پيام مى دهد كه معده خالى است و زمان غذا خوردن است. سطوح گرلين زمان صرف غذا و برشدن معده كاهش پيدا مى كند. افرادى كه چاق هستند معمولاً سطوح گرلين پايين ترى دارند در حالى كه افرادى كه به طور قابل توجه كالرى دريافتى خود را محدود مى كنند سطوح بالاترى از اين هورمون دارند.
گرلين چيست؟
گرلين هورمونى است كه توسط معده توليد مى شود. ساير قسمت ها بدن مانند مغز، روده باريك و پانكراس نيز ميزان كمى از اين هورمون را ترشح مى كنند. گرلين معمولاً با عنوان “هورمون گرسنگى” معروف است و نقش هاى متعددى از جمله ارسال پيام گرسنگى به مغز دارد، براى مثال گرلين سبب :
- افزايش دريافت غذا و كمك به ذخيره چربى
- كمك به ترشح هورمون رشد از غده هيپوفيز
- نقش در كنترل قند خون و ترشح هورمون انسولين
- نقش محافظتى در مقابل تحليل عضلانى و ساخت استخوان و متابوليسم
تفاوت بين گرلين و لپتين چيست؟
گرلين و لپتين دو مورد از هورمون هاى متعددى است كه در كنترل سيرى و گرسنگى نقش دارند. اين دو هورمون در شبكه وسيعى از مسيرهاى تنظيم وزن حضور دارند. لپتين باعث كاهش اشتها و در مقابل گرلين باعث افزايش اشتها مى شود.
گرلين توسط معده ترشح مى شود و به مغز پيام گرسنگى ارسال مى كند. سلول هاى چربى لپتين توليد مى كنند و به مغز پيام سيرى ارسال مى كنند.
گرلين نقش كوتاه مدت در كنترل اشتها دارد در حالى كه لپتين نقش طولانى مدت در كنترل وزن دارد.
هورمون گرلين چه وظايفى دارد؟
گرلين چند عملكرد كليدى در بدن ما دارد كه عبارتند از :
1- انتقال پيام به هيپوتالاموس مغز براى افزايش اشتها
2- افزايش ذخيره چربى
3- تحريك غده هيپوفيز جهت ترشح هورمون رشد
4- تحريك سيستم گوارشى براى حركت مواج غذايى از معده به سمت روده بزرگ
5- نقش در كنترل ترشح انسولين
6- نقش محافظتى در مقابل بيمارى ها قلبى و عروقى
چه شرايط و اختلالاتى روى ترشح گرلين اثر مى گذارند؟
سطوح گرلين زمانى كه معده خالى است افزايش مى يايد. بدن شما گرلين را ترشح مى كند تا به مغز شما بگويد كه زمان غذا خوردن است. سپس، زمانى كه غذا خورديد، سطوح گرلين شما كاهش مى يابد. بعضي از شرايط منجر به افزايش يا كاهش مزمن گرلين مى شوند :
سطوح پايين گرلين
سطوح گرلين معمولاً در افراد چاق پايين تر است. بعضى از محققين احتمال مى دهند كه افراد چاق به طور طبيعى به هورمون گرلين حساس تر هستند. اين تئورى مى گويد كه افراد چاق احساس گرسنگى بيشتر با سطوح پايين تر گرلين دارند.
برخى از بيمارى ها گوارشى نيز با سطوح پايين گرلين در ارتباط هستند كه عبارتند از :
گاستريت مزمن
سوءهضم
عفونت H-پيلورى
سندرم روده تحريك پذير (IBS)
سطوح بالا گرلين
بسيارى از افرادى كه كالرى دريافتى خود را محدود مى كنند مانند رژيم ها غذايى كاهش وزن، سطوح گرلين بالا مى رود. سطوح بالا گرلين همچنين با اختلالات بيولوژيكى و ژنتيكى نيز مرتبط است مانند :
آنروكسيا نروزا (بى اشتهايى عصبى)
كاشكسى، وضيعتى كه سبب تحليل عضلات مى شود
بيمارى سلياك
سندرم رود التهابى (IBD)
سندرم پاردر ويلى
آيا جراحى باى پس معده روى سطوح گرلين اثر مى گذارد؟
جراحى باى پس و اسليو معده دو روش جراحى براى درمان چاقى شديد است. يكى از علل كاهش وزن بعد از اين جراحى ها احتمالا كاهش ميزان گرلين و كمك به كنترل وزن است
چطور سطوح گرلين را متعادل كنيم؟
شما با پيروى از يك سبك زندگى سالم مى توانيد سطوح گرلين و ساير هورمون را در محدود طبيعى و سالم نگه داريد كه اين عادات ها عبارتند از :
_ اجتناب از رژيم ها مد روز و كم و زياد كردن وزن
– مصرف رژيم غذايي سرشار از كربوهيدرات سالم مانند غلات كامل، پروتئين بدون چربى مانند ماهى، مرغ و حبوبات
– محدود كردن غذاها فرآورى شده، مخصوصاً مواد غذايى غنى از شكر، فروكتوز، شيره ذرت و نمك
– حداقل 7 تا 8 ساعت خواب شبانه
– دهيدراته بودن بدن با نوشيدن آب كافى و مواد غذايى سرشار از آب مانند ميوه و سبزيجات
– كنترل استرس زيرا استرس باعث افزايش گرلين مى شود
چه مواد غذايى سبب مهار گرلين مى شوند؟
هيچ ماده غذايى مشخصى سبب مهار گرلين نمى شود. به طور كلى، مصرف مواد غذايى غنى از كربوهيدرات سالم مانند غلات كامل و پروتئين سطوح گرلين را كاهش مى دهد.
تهیه و تنظیم : نگار حجتی ( متخصص تغذیه و رژیم درمانگر)
دریافت نوبت ویزیت حضوری