اسهال و درمان آن
اسهال: مدفوع شل و آبکی بیش از 200گرم در روز همراه با افزایش تعداد دفعاتاجابت مزاج (بیش از 3بار در روز)
• حاد (آبکی یا خونی): بیش از 90درصد موارد به دلیل عوامل عفونی همراه با استفراغ، تب و درد شکمی (کلستریدیوم دیفیسیل، E.Coliآنتروتوکسیژنیک، کامپیلوباکتر،شیگلا، سالمونلا، آئروموناس، نوروویروس، کروناویروس، ژیاردیا…)
• مزمن یا پایدار (بیش از 2هفته): علل ترشحی، علل اسموتیک، علل استئاتوره ای، علل التهابی، اختلالات حرکتی..
اسهال زمانی ایجاد میشود که:
– زمان ترانزیت روده ای کاهش یابد
– هضم آنزیمی مواد غذایی کاهش یابد (اسهال اسموتیک)
– جذب مایعات و مواد مغذی کم شود (اسهال اسموتیک)
– مواد اسموتیک غیر قابل جذب مصرف شود (اسهال اسموتیک)
– ترشحات به دستگاه گوارش زیاد شود (اسهال ترشحی: اگزوداتیو)
• علائم اسهال اسموتیک با غذا نخوردن بهبود می یابد
• غذا نخوردن تاثیری بر علائم اسهال اگزوداتیو ندارد
پاتوفیزیولوژی:
– عفونت میکروبی (اسهال اگزوداتیو)
– بیماریهای التهابی روده (اسهال اگزوداتیو) و سندرم روده تحریک پذیر
– عدم تحمل (لاکتوز، فروکتوز) و سندرک دامپینگ (اسهال اسموتیک)
– سندرم ها و بیماری های سوء جذب (اسهال اسموتیک)
– آلرژی غذایی
– مخاط آسیب دیده (اسهال اگزوداتیو)
– مصرف زیاد مواد اسموتیک غیر قابل جذب (اسهال اسموتیک)
– اسهال ناشی از داروها
• از جمله اسهال ناشی از بعضی آنتی بیوتیک ها ) :(AADاریترومایسین (آگونیست موتیلین)، کلاریترومایسین،
کلیندامایسین، پنی سیلین، سفالوسپورین
– به دلیل سرکوب فلور روده، کاهش SCFAو کاهش جذب آب و الکترولیت، عفونت کلستریدیم دیفیسیل CD
درمان پزشکی:
– اسهال علامت یک بیماری است. اولین گام شناسایی و درمان مشکل زمینه ای است.
– گام دوم جایگزینی مایعات و الکترولیت از دست رفته است. (در موارد شدید گام اول)
• مایعات حاوی سدیم و پتاسیم و گلوکز (از جمله محلولORS)
• در اسهال مقاوم بخصوص در اطفال ممکن است نیاز به مایعات وریدی باشد.
• پروبیوتیک ها ممکن است مانع AADو CDIشوند (بخصوص س.بولاردی).
– مکمل پروبیوتیک یا تزریق مستقیم پروبیوتیک به ژژنوم در بیماران بدحال ممکن است موجب سپتی سمی شود.
• بهترین درمان برای CDIمقاوم FMTاست (پیوند فلور)
تغذیه درمانی:
– در مرحله اول تامین آب و الکترولیت با محلول ORSیا سوپها و آبِ گوشتها و عصاره سبزیجات
• BRAT dietدر فاز حاد توصیه نمیشود.
– مرحله دوم بعضی غذاهای کربوهیدراتی گروه غلات (کته، نان سفید..) و گوشتهای کم چرب
• شروع زودهنگام این مرحله (پس از رهعیدراسیون) موجب کاهش دوره اسهال میشود.
– قندهای الکلی، لاکتوز، فروکتوز و مقادیر زیاد ساکاروز اسهال اسموتیک را تشدید میکند.
– مصرف فیبر (بخصوص فیبر محلول) در حد متوسط.
• محدودیت فیبر و رژیم کم باقیمانده بندرت ممکن است مفید باشد.
– در اسهال حاد مکملِ ریزمغذی ها ممکن است مفید باشد (تسهیل بهبودی مخاطِ آسیب دیده)